19
7. การใช้ยาระบายกับภาวะท้องผูก
ท้องผูกเป็นอาการหรือสภาวะที่ใช้เรียกเมื่อร่างกายมีจำนวนครั้งของการถ่ายอุจจาระน้อยกว่าปกติ คือน้อยกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์หรือการถ่ายอุจจาระในแต่ละครั้งจะต้องเบ่งเวลาถ่าย รู้สึกว่าถ่ายอุจจาระไม่หมด และการถ่ายอุจจาระนั้นๆมีลักษณะเป็นก้อนที่แข็งขึ้นซึ่งคนส่วนใหญ่เมื่อมีอาการดังกล่าวเกิดขึ้นก็จะไปหาซื้อยาระบายมารับประทานเพื่อบรรเทาอาการที่เกิดขึ้น แต่มีข้อสังเกตว่าหากไม่ได้รักษาที่ต้นเหตุของการเกิดภาวะท้องผูกก็มีโอกาสที่จะกลับมาเกิดภาวะท้องผูกได้อีกเรื่อยๆ และจะต้องรับประทานยาระบายต่อเนื่องจนกว่าปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะท้องผูกนั้นจะหายไป
และจากการศึกษาพบว่าการใช้ยาระบายเป็นระยะเวลานานๆนั้นจะส่งผลให้มีการทำลายระบบประสาทของลำไส้ทำให้การทำงานของลำไส้ผิดปกติไปและนำไปสู่ภาวะท้องผูกอย่างเรื้อรังได้ นอกจากนี้ยังทำให้เกิดภาวะเกลือแร่ผิดปกติ และอาการผิดปกติในระบบทางเดินอาหารได้
เมื่อรู้อย่างนี้แล้วเราควรที่จะมารักษาภาวะอาการท้องผูกโดยเริ่มจากการหาสาเหตุของการเกิดภาวะดังกล่าวจะดีที่สุด ลองมาดูกันว่ามีสาเหตุอะไรบ้าง
เกิดจากพฤติกรรม เช่นดื่มน้ำน้อย การไม่ออกกำลังกาย การเพิกเฉยเมื่อมีความรู้สึกปวดถ่ายอุจจาระ การไม่ค่อยรับประทานอาหารที่มีกากใย เช่น ผัก ผลไม้ เป็นต้น ซึ่งแก้ไขได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมดังกล่าว โดยอาจจะต้องรับประทานอาหารที่มีเส้นใยให้มากขึ้น เช่นการรับประทานผักพื้นบ้านที่พบว่ามีเส้นใยอาหารสูง ได้แก่ มะเขือพวง สะเดา ใบบัวบก เป็นต้น แต่หากไม่สามารถปฏิบัติได้ กรณีอย่างเช่น ในผู้สูงอายุที่เหงือกและฟันไม่แข็งแรง ไม่สามารถรับประทานพืชผักที่มีเส้นใยได้ก็อาจจะรับประทานเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่เป็นจำพวกเส้นใยอาหาร หรือรับประทานยารักษาอาการท้องผูกชนิดที่เพิ่มปริมาณอุจจาระและทำให้อุจจาระอ่อนนุ่ม แทนการรับประทานพวกยาที่กระตุ้นการบีบตัวของลำไส้
ยาบางชนิด ยาที่อาจทำให้ท้องผูก เช่น การรับประทานแคลเซี่ยมชนิดเม็ด การรับประทานยาแก้แพ้ ลดน้ำมูก ยาลดความดันโลหิต และยาแก้ปวดบางชนิด ยาอะมิทริปไทลีน ( Amitriptyline ) ที่ใช้คลายเครียดแก้โรคซึมเศร้า เป็นต้น ดังนั้นถ้าท้องผูกและมียาใช้ประจำควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ว่ายาที่ตนรับประทานอยู่เป็นประจำทำให้เกิดอาการท้องผูกได้หรือไม่
ภาวะโรค โรคบางอย่างเช่น โรคเบาหวาน โรคต่อมไทรอยด์ผิดปกติ โรคของระบบประสาท เช่นซึมเศร้า เครียด หรือเกิดจากภาวะโรคอื่นๆควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม
ท้องผูกเป็นอาการที่พบบ่อย ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นอาจสามารถป้องกันได้ โดยการปฏิบัติตัวที่ถูกต้อง มีพฤติกรรมการขับถ่ายที่เป็นเวลาไม่อั้นอุจจาระ ดื่มน้ำและรับประทานอาหารพวกเส้นใยมากๆ ออกกำลังกาย และรักษาสุขภาพกายควบคู่ไปกับการทำจิตใจให้ผ่องใส ไม่เครียดก็จะช่วยให้ภาวะท้องผูกรวมทั้งโรคต่างๆ ให้ลดน้อยลงได้ แต่หากอาการยังไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
เอกสารที่แนบ
