19
วิธีสังเกตยาเสื่อมคุณภาพ
ในบางครั้งแม้ว่าจะยังไม่ถึงวันหมดอายุ แต่การเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสม มีความร้อนความชื้น ก็อาจทำให้ยาเกิดการเปลี่ยนแปลงจนเสื่อมสภาพและไม่ควรนำมาใช้
วิธีการสังเกตยาเสื่อมคุณภาพแต่ละชนิดอย่างง่ายสามารถสังเกตได้จากลักษณะภายนอกของยา ร่วมกับการมีสี กลิ่นหรือรสชาติที่เปลี่ยนแปลงไป ยกตัวอย่างเช่น
ยาเม็ด : เม็ดยาอาจมีสีเปลี่ยนไปร่วนแตกหักง่ายมีจุดด่างขึ้น
ความมันวาวหายไป หรืออาจมีเชื้อราขึ้นส่วนในยาเม็ดเคลือบน้ำตาลอาจพบว่าเม็ดยามีการเยิ้มเหนียวเม็ดยาเกาะติดกันมีกลิ่นเหม็นหืนผิดไปจากเดิม เป็นต้น
ยาแคปซูล : แคปซูลจะบวมหรือพองออก แคปซูลเกาะจับติดกัน
ผงยาในแคปซูลเปลี่ยนสี
ยาน้ำแขวนตะกอน : ตะกอนจะจับเป็นก้อนเกาะติดกันแน่นแม้ว่าจะเขย่าแล้วแต่ก็ไม่กระจายตัวกลับดังเดิม มีความเข้มข้น กลิ่น สี หรือรสเปลี่ยนไป
ยาน้ำใสหรือยาน้ำเชื่อม : มีลักษณะขุ่น ผงยาละลายไม่หมด เกิดตะกอนจับเป็นก้อน มีความเข้มข้น สี กลิ่นรส เปลี่ยนไป
ยาเม็ดฟู่ : หากยาที่ใช้ไม่เกิดฟองฟู่เมื่อละลายน้ำตามปกติ ให้สงสัยว่าอาจเสื่อมสภาพหรือหมดอายุ
ยาขี้ผึ้งและยาครีม : เนื้อยาอาจแข็งหรืออ่อนกว่าเดิม เนื้อไม่เรียบเยิ้มเหลว แยกชั้น มีกลิ่น สี เปลี่ยนไป
ยาหยอดตา : มีลักษณะขุ่นหรือมีการตกตะกอนของตัวยา หรือมีสีเปลี่ยนไป
ยาแต่ละชนิดมีวันหมดอายุและสามารถเสื่อมสภาพก่อนวันหมดอายุได้ ยิ่งยาที่เก็บไว้เป็นเวลานาน ยิ่งควรระมัดระวัง ดังนั้นก่อนใช้ยาใดๆก็ตามจึงควรสังเกตวันหมดอายุและสภาพของยาก่อนใช้ทุกครั้ง เพื่อความปลอดภัยของท่านเอง
เอกสารที่แนบ
